CoVid-19 ka qenë i pranishëm te njerëzit shumë kohë para se të shndërrohej në ‘’përbindëshin’’ që është sot... Ja ҫfarë thonë shkencëtarët!

Teoria e cila e lidhte virusin Corona me kafshet si gjarpqrinjtë apo lakuriqët e natës, ëstë tashmë e vënën në dyshim nga shumë shkencëtarë. Një studim i fundit i publikuar në revistën shkencore “Nature” na tregoon se virusi ka shumë mundësi të ketë ekzistuar edhe qarkulluar ndërmjet njerëzve shumë kohë përpara, pa shfaqur simptoma, periudhë në të cilën ka përuar mutacione edhe ka mbërritur në gjendjen që është sot... 

Ian Lipkin është një ndër shkencëtarët që ka shprehur dyshimin i pari në lidhje me teorinë e vjetër të transmetimit të virusit nga kafshët  edhe në të njëjtën kohë njëri nga shkencëtarët e publikimit të ri në revistën “Nature”. Ai shpjegon se virusi ka qëndrura për një kohë të gjatë te njerëzit duke u transmetuar ndërmjet tyre, por pa pasur simptoma, ndërkohë që në vazhdimësi është modifikuar, është adaptuar edhe ka mbërritur në gjendjen e tij të sotme, duke u kthyer në një përbindësh.

“Medoj që, ndoshta, ka qarkulluar për ca kohë ndërmjet njerëzve. Për sa gjatë e ka bërë këtë? Me shumë mundësi nuk do e zblojmë asnjëherë dhe as nuk do mundemi të krijojmë një kronologji të saktë të tij. Mund të këtë qenë prezent për muaj të tërë, ndoshta edhe vite...” – ka deklaruar Ian Lipkin, shkencëtar Epidemiolog.

“Momenti që virusi ka pësuar ndryshime (mutacione) dhe ka ardhur në formën aktuale, ndoshta, disa muaj më parë. Ekzistojnë edhe të tjerë coronaviruse, disa më pak të rrezikshme, të cilat kanë qarkulluar ndërmjet njerëzve pët vite të tëra dhe janë zbuluar kohët e fundit.” – ka thënë Robert Garry, njëri ndër autorët e këtij studimi.

“Këtë bëjnë virustet, (qarkullojnë mes njerëzve). Ndoshta ka qenë prezent në trupin e njeriut përpara se të transformohej, por që nga atëherë ka ndryshuar me mutacione kapacitetin e tij të infektimit...” – ishte përshtypja e Andrew Cunningham, epidemiolog veterinar në Zoological Society of London.

| Përshtati: Arti i Fjalës, burimi: CNN |  

'' AJO... ''

Po cila ёshtё ‘ajo’ do tё thoni ju? Ajo ёshtё njё vajzё e thjeshtё katёrmbёdhjetё vjeҫare si ҫdo vajzё e moshёs sё saj, e cila pёr herё tё parё po pёrvonte ndjenjat e magjishme tё dashurisё. Epo normale! Gjithҫka nё rregull. E ҫ’tё keqe ka?   

Tё njёjtёn gjё po mendonte edhe ajo teksa, kishte zbritur nga dritarja e dhomёs sё saj nё katin e parё, kishte dalur nё rrugё edhe tani po drejtohej te cepi i pallatit ngjitur me shtёpinё e saj.

Atё natё biente njё vesё e vogёl shiu, fryente njё puhzё e lehtё ere edhe gjithҫka ishte nё errёsirё tё plotё, pasi dritat e oborrit tё pallatit ngjitur nuk ekzistonin fare sё punuari. Patjetёr qё ora do ti kishte kaluar dymbёdhjetё tё mbrёmjes dhe pёr njё ҫast vajza u tremb. Kёmbёt e saj, tё cilat mbroheshin vetёm nga njё palё papuҫesh tё pambukta gjumi, e ndjenё menjёherё lagёshtinё e rrugёs sё lagur nga imtёsia e atij shiu tё vazhdueshёm, ndёrsa trupi i saj i brishtё e ndjeu menjёherё freskinё e zakonshme tё njё nate vere me shi. Pizhamet ishin tepёr tё holla, ndryshimi i klimёs ishte gjithashtu i menjёhershёm, kёshtu qё vajza filloi tё dridhej pakёz nga tё ftohtёt.

Do tё thoni qё u tremb nga kjo?!

Ndoshta, mund tё jetё kjo njё arsye. Megjithatё, ishte shumё vonё, errёsirё po, prindёrit mund ta diktonin qё kishte kishte dalё, e tё tjera e tё tjera si kёto.

Te cepi i pallatit tjetёr, ngjitur me shtёpinё e saj, mund tё shquaje njё dritё tё vobektё elektrike, e vetmja kjo qё kishte mbetur pa u rrokur nga sabetё e kalamajave tё lagjes. Mё shumё se ҫdo gjё tjetёr, vajzёn e frikёsonte pikёrisht ajo dritё edhe ai vendi i zbehtё qё ndriҫohej fare pak prej saj. Dhe pse ishte tepёr e sigurt nё vetvete, nganjёherё e frikёsonte fakti i tё menduarit se ҫfarё do e priste atje, nё atё cepe tё heshtur tё pallatit ngjitur, nёn ato rreze aq tё zbehta tё njё drite e cila nga ҫasti nё ҫast rrezikonte tё pushonte sё funksionuari, ose nga ҫasti nё ҫast mund tё mblidhte energjitё e fundit, tё mposhte natёn e tё jepte maksimumin e ndriҫimit tё saj. Ah, sa fort qё i rrihte zemra! Nёse nё kёto ҫaste do tё kishit vendosur dorёn mbi kraharorin e saj tё brishtё, do tё ndjenit menjёherё dufin e madh qё zien pёrbrenda, do tё ndjenit menjёherё rrahjet e shpeshta e tё forta tё njё zemre tё vogёl e cila, nga momenti nё moment, mund tё shpёrthente sё bashku me emocionet e shumta tё ngurosura aty.

E lumtur ishte sa s’ka mё, por prapё se prapё ekzistonte tek ajo njё ngurim, njё ndjenjё frike ndoshta e krijuar nga kushtet aktuale nё tё cilat ndodhej, megjithatё ajo kishte shumё besim. Ajo ishte e bindur nё besnikёrinё e princit tё saj tё kaltёr.

Tashmё flokёt e saj tё zinj e tё gjatё deri tek supet ishin tё lagur aq sa, nga baluket e ballit tё prera drejt, po pikonin bulёzat e para. Nё fillim drejt vetullave, qerpikёve e mё pas, thuajse tё ishin lot, rrёshkisnin mbi faqet e buta e tё njoma tё vajzёs. Rrobёn e saj tё gjumit gjithashtu e kishte zbutur shiu, megjithatё ajo nuk ndjente mё ftohtё. Mendja i fluturonte nё lloj lloj mendimi, ndёrsa syte i mbante tё ngulitur me pёrqёndrim tё madh drejt vendit tё cakuar.

Pёr njё ҫast iu duke sikur dalloi njё hije, njё portret njeriu tё gjatё e tё hijshёm, veҫse e gjitha qe njё mirazh. Atje nuk kishte asgjё…

Nuk u trishtua dhe me besim tё plotё nё vetvete vazhdoi pёr mё tej. Mё nё fund mbёrriti pikёrisht aty, nё vendin e caktuar, nёn atё dritё tё zbehtё sipёr tij dhe pa se ishte vetёm. Asgjё s’ndodhej aty fatkeqёsisht. Notat e para tё trishtimit e tё frikёs filluan ta pushtonin vajzёn…

Ajo po mendohej tё largohej ndёrsa, njё dritё e fuqishme e bёri vendin ditё, njё zhurmё e madhe u dёgjua, dhe vajzёs sa si rё tё fikёt e s’u rrёzua.

Ishte  vetёm njё vetёtimё…

Mirpo, sikur tё mos mjaftonte kjo, nё atё ҫast, fare papritur, dikush e pёrqafoi edhe vajzen e pushtoi njё tmerr i vertetё. Vetёm se pёr pak sekonda, se mё pas ndjenja e frikёs do tё zёvendёsohej me njё tjetёr ndjёnjё.

-         Ti je? U dёgjua zёri i saj duke u dridhur akoma.

-         Unё, e kush tjetёr, - foli qartё ai, - mё mё fund e mbajte fjalёn. Mendova se s’do tё vije?!

-         Si s’do tё dilja!? Foli mё nё fund e qetё ajo. – Ja ku jam. Veҫse, as vetё nuk e di pёrse?

-         Si pёrse, bukuroshe? Unё tё dua. Ti e di mirё…

Nё pritje tё njё pёrgjigje ai e pёrqafoi edhe mё shumё, ndёrsa ajo u struk edhe mё pranё djalit, vuri kokёn nё krahёrorin e tij dhe sё bashku u mbёshtetёn mbas murit tё pallatit, ndoshta pёr tu mbrojtur sa tё mundeshin nga ai shi i imёt.

Me kokёn e mbёshtetur mbi tё, ndjeu njё zemёr tё rrihte fort edhe e kuptoni se nuk ishte vetёm e saja qё ziente nё kёto momente tё paripёrsёritshme. Ah, sa e donte dhe aspak nuk ia kishte ёnda tё shkёputej prej tij. Kurrё mё parё nuk ishte ndjerё si nё kёto ҫaste, kurrё mё parё nuk kishte provuar tё pushtohej nga kёto emocione kaq tё forta, saqё tashmё nuk mund tё thoshte asgjё.

Heshtjen e theu sёrisht djali.

-         Do tё mё thuash ndonjё fjalё?

-         Po ti e di. Edhe unё tё d…

Ai nuk e la tё mbaronte tё tёrё fjalinё, por e shtrёngoi edhe mё pranё vetes edhe mori guximin tё vendoste buzet e tij ato tё vajzёs, por vetёm pёr njё ҫast.

Ajo u duk qartё se u tremb, veҫse kёsaj radhe nga gёzimi, nga lumturia e madhe, aq sa nuk mundte ti kontrollonte mё ndjenjat e saj. Kjo ishte puthja e parё!

Askush nuk mund ta vinte re, por bulzave tё shiut mbi faqet e saj tashmё i ishin bashkuar edhe lotёt. Lot gёzimi tё cilёt i jepnin kuptim tё plotё kёsaj here tё parё, edhe pse gjithmonё ka njё herё tё parё. Nuk mund tё duronte mё, ndoshta nuk mund ta parballonte tё gjithёn kёtё kaq shpejt dhe u shkёput prej djalit.

-         Mё fal, por duhet tё iki. Paҫim!

Kaq tha dhe u shkёput tёrёsish prёj tij.

-         Kaq shpejt! Kur do takohemi?

-         Nesёr. U dёgjua zёri i saj teksa po largohej tashmё.

Sёrisht drejtё sё njёjtёs rrugё tё lagur prej shiut, sёrisht drejt asaj errёsire tё plotё si pasojё e mungesёs sё ndriҫimit, sёrisht drejt shtёpizёs sё saj, drejt dritёres sё hapur, por kёsaj radhe me lot nё sy, me lot gёzimi.

Tanimё nuk e ndjente as ashiun, qё thuajse i kishte prekur tёrё trupin e brishtё e as frikёn, qё kishte pasur ҫaste mё pёrpara. Veҫse diҫka tjetёr e ndjente fort, aq sa e kishte pushtuar tёrё qenjen e saj njerёzore…

Djali e pa tё zhdukej nё errёsirё. Ajo iku. Sigurisht mё e lumtur se kurrё…

| Donald Bezhani – 02.08.2012 |      Burimi: Scribd -> https://ro.scribd.com/document/430075951/Ajo